Kleur speelt altijd een centrale rol, of het nu gaat om film, foto of een ander beeldmedium. Als de regisseur handig gebruik maakt van kleuren, kan de kijker beter begrijpen wat hij bedoelt en zijn individuele stijl herkennen. Soms worden levendige, verzadigde kleuren gebruikt, soms juist donkere of bleke kleuren. Zelfs zonder dialoog of personen of het beeldscherm kan alleen de kleur van de omgeving de emotie van het publiek beïnvloeden.
Omgekeerd kan juist ook het gevoel ontstaan dat er aan de stijl van de film “iets niet klopt”. Dat is bijvoorbeeld het geval als er een niet precies afgestemd kleurschema wordt gebruikt, waardoor onze voorstelling niet overeenkomt met het eigenlijke beeld. Dit kan een flinke domper op het kijkgenot zijn.
Koude kleuren
Warme kleuren
Films zijn een belangrijk onderdeel van onze moderne cultuur. Daarom wordt de vraag steeds belangrijker hoe het mogelijk is om ook thuis in topkwaliteit en uitbundige kleuren van film te kunnen genieten. Of je nu na een lange werkdag even wilt ontspannen of samen met het hele gezin een spannende film wilt beleven: in elke thuisbioscoop is een projector nodig, die ervoor zorgt dat de door de regisseur bedoelde kleuren goed overkomen.
Is een groot kleurbereik hetzelfde als kleurnauwkeurigheid?
Toen resolutie nog beperkt was tot 1080p Full HD, hield een groot kleurbereik doorgaans in dat 95% van de Rec.709 kleurruimte werd afgedekt. Maar met de opkomst en ontwikkeling van 4K UHD- en 8K UHD-resoluties in de afgelopen jaren heeft de UHD Alliance met toestemming van de International Telecommunication Union (ITU) specificaties voor haar definitie van Ultra HD Premium gepubliceerd. Volgens deze definitie moeten gecertificeerde apparaten ten minste 90% van de DCI-P3 kleurruimte afdekken.
Een “groot” kleurbereik op zich voldoet echter niet per se aan deze eisen, omdat de exactheid van de kleurdekking veel belangrijker is. De in het verleden gebruikte omschrijving “XX% van het NTSC-kleurbereik” was eigenlijk heel onnauwkeurig omdat dit eerder een maatstaf voor het bereik was. 100% van de Rec.709 kleurruimte komt bijvoorbeeld overeen met ongeveer 72% van het NTSC-kleurbereik, waarbij ongeveer 4% niet wordt afgedekt. (Afbeelding: de doorgetrokken lijn in de afbeelding staat voor het Rec.709 kleurbereik, de gestippelde lijn voor het NTSC-kleurbereik.)
Als de kleurruimtes Rec.709, DCI-P3, Rec.2020 etc. afgedekt zijn, betekent dit nog steeds niet per se dat alle kleuren juist worden weergegeven. Om ervoor te zorgen dat een projector kleurecht genoemd kan worden, moet deze professioneel gekalibreerd zijn.
Kan een kleurbereik dat Rec.709 haalt, kleurnauwkeurig worden genoemd?
Na het kleurbereik komen nu de eisen aan de door de ITU vastgelegde kleurnauwkeurigheid voor Rec.709 aan bod. De ITU heeft bepaald dat de kleurtemperatuur van de witbalans van Rec.709 alle kleuren van de kleurtemperatuur D65 exact moet weergeven. Behalve de witbalans (W) moeten de zes RGBCMY-kleuren echter ook exact gekalibreerd worden en voldoen aan de standaards van Rec.709, inclusief de eisen aan kleurcoördinaten en kleurhelderheid. Alleen als de dE2000-waarde van een gekalibreerde projector lager dan 3 is, kan deze kleurnauwkeurig worden genoemd.
Hoe is de nauwkeurigheid van een kleurweergave te verklaren? Wat betekent “CIE dE2000”?
dE2000-waarde onder 3 volgens de professionele kleurkalibratie (door CalMAN). De mate van kleurnauwkeurigheid van een projector is vaak lastig precies in woorden te vatten. Daarom wordt dit vaak omschreven met het kleurverschil tussen het geprojecteerde beeld van de beamer en een standaardversie van de gecontroleerde kleur. Zodra de kleuren van een projector professioneel gekalibreerd zijn, worden de prestaties van de projector met een kleurverschilstandaard beoordeeld die het menselijk oog zo goed mogelijk benadert, bijvoorbeeld Delta E (dE) 2000.
dE2000 drukt het verschil tussen twee kleuren uit in een numerieke waarde. Hoe lager de waarde, des te kleiner is het verschil tussen de twee kleuren. Theoretisch is een dE2000-waarde van 1 de grens tot waar het menselijk oog twee kleuren kan onderscheiden. Met andere woorden: is de waarde kleiner dan 1, dan kan het menselijk oog het verschil tussen de twee kleuren niet meer herkennen. Ligt de dE2000-waarde tussen 3 en 6, dan is de kleurnauwkeurigheid voldoende voor privégebruik, maar niet voor professionele print- of videoproducties.
Door correcte kalibratie van de projectoren met professionele technologie wordt gegarandeerd dat de dE2000-waarde van elke gekochte beamer lager is dan 3. Een dE2000-waarde lager dan 3 geldt als kleurnauwkeurig. Over het algemeen betekent een dE2000-waarde tussen 3 en 6 een kleurverschil dat door de meeste mensen wordt herkend.
In de volgende lijst zijn de verschillende scala voor de dE2000-waarde opgenomen:
In de volgende lijst zijn de verschillende scala voor de dE2000-waarde opgenomen:
• 13 - 25: Dit nemen we waar als twee verschillende kleurtinten. Als de waarde hoger is, worden de kleuren als verschillende kleuren gezien.
• 6,5 - 13: Het verschil tussen twee kleuren is waarneembaar, maar beide worden toegekend aan één kleurtint.
• 3,2 - 6,5: Het verschil tussen twee kleuren is waarneembaar, maar de indruk ontstaat dat ze in wezen hetzelfde zijn.
• 1,6 - 3,2: Vanaf een bepaalde afstand is het verschil tussen twee kleuren per definitie niet meer te zien. Meestal worden beide kleuren als identiek gezien.
Hoe worden de prestaties van een projector qua kleurnauwkeurigheid gegarandeerd?
Elke thuisbioscoopbeamer bestaat uit mechanische, elektronische en optische onderdelen. Alleen door een goed ontwerp met uitstekende optiek kunnen de kleuren van de projector tot hun recht komen. Bovendien moet iedere projector tijdens de productie door speciale apparatuur en met een speciale kalibratiesoftware worden behandeld om de kleurnauwkeurigheid te verbeteren. Bijvoorbeeld kalibratie van gamma, zwarttinten, wittinten, neutraal grijs, RGBCMY-kleurtracking, kleurtint, verzadiging, helderheid en andere eigenschappen.
Softwarematige optimalisering
Seriematige kwaliteitscontrole
Hoe kies je de qua kleurnauwkeurigheid beste projector voor je eigen thuisbioscoop?
• Als je kiest voor een projector met een hoge dekkingsgraad voor kleurruimten, dan raden wij een projector aan met 100% Rec.709 of zelfs DCI-P3.
• Let bij aankoop op strenge controles en een volledig kleurtestrapport. De kleuren van de projectoren van de thuisbioscoopserie van BenQ met 100% Rec.709 worden in de fabriek gekalibreerd. De projectoren worden geleverd met een individueel kalibratierapport.
• Controleer de omgeving van de projector en de lichtverhoudingen. Is de ruimte donker of het omgevingslicht zwak, dan raden wij aan om een DLP-projector met RGBRGB-kleurenwiel te gebruiken. Die levert een kleurverhouding en kleurnauwkeurigheid die geoptimaliseerd is voor deze omstandigheden.
• Heb je lichtinval in je thuisbioscoop, dan raden wij een projector uit de serie Home Entertainment van BenQ aan. Deze projectoren hebben een RGBW-kleurenwiel, dat na de kleurkalibratie perfect in balans kan worden gebracht, zodat helderheid en kleuren in balans blijven. Bovendien zorgt dit ervoor dat het beeld ook bij omgevingslicht voldoende verzadigde kleuren heeft.
